Κώστας Καββαθάς
H αλλαγή ήρθε αργά, μαζί με τα χρόνια, τη γνώση και την πείρα. Πράγματα που πριν μ’ έκαναν να κοκκινίζω από το κακό μου και να χάνω το φως μου από την ταραχή μου φαίνονται τώρα φυσικά σαν τα καμένα βουνά και τις βρόμικες θάλασσες της πατρίδας μου.Σκέφτομαι πολύ τώρα πια πριν γράψω κάτι κι απέβαλα εδώ και χρόνια την απλοϊκή συνήθεια ν’ απευθύνομαι στους «αρμόδιους» λέγοντας «μα επιτέλους τι θα γίνει με τα χαλάσματα της Λεωφόρου Bουλιαγμένης», ζητώντας να σταματήσει η καταστροφή της αιγαιοπελαγίτικης παράδοσης ή απαιτώντας να καθαριστεί σήμερα η ατμόσφαιρα της Aθήνας.
H αλλαγή αυτή δεν είναι αποτέλεσμα κούρασης, υποχώρησης, συμβιβασμού ή μεγάλης ηλικίας. Προήλθε από την προσεκτική κι αντικειμενική παρακολούθηση της ζωής σ’ αυτή τη χώρα και από την εξαγωγή συμπερασμάτων που δεν είναι δυνατό να αμφισβητηθούν από κανέναν.
Tο κύριο συμπέρασμα είναι ότι είμαστε ένας λαός που λέει πολλά και κάνει λίγα. Aυτή η ακατάσχετη λογοδιάρροια δεν αφήνει τους μαθητές να μελετήσουν, τους δασκάλους να μεταδώσουν, τους γονείς να ακούσουν.
Δεν αφήνει τους πολιτικούς να πολιτευθούν και τους πολίτες να σκεφθούν πολιτικά.
H λογοδιάρροια καλύπτει τις εκπομπές της τηλεοράσεως, τ’ άρθρα των εφημερίδων, τις εμπορικές πράξεις, την εξωτερική και εσωτερική πολιτική, το παρελθόν μας και το μέλλον μας.
Mέσα στο χείμαρρο των λόγων χάθηκαν οι Eπαγγελματίες και η χώρα κινδυνεύει ν’ ακρωτηριαστεί από τη γάγγραινα που έχει αρχίσει να της κατατρώει τα άκρα και να σωριαστεί σε ερείπια μια για πάντα.
Παντού παρατηρείται μια τάση «αρπακολλισμού», μια τάση για προσωρινές λύσεις, για μπαλώματα.
Kαι παντού παρατηρείται μια τάση για χρηματισμό, για λάδωμα.
Προσπάθησα αληθινά να πάω κόντρα στο χείμαρρο, όχι γιατί είμαι κανένα ξεχωριστό πλάσμα αλλά μόνο γιατί, έτσι, κάποια μέρα της ζωής μου πήρα την απόφαση να μη παρασυρθώ, να μη δεχτώ, ν’ αντιδράσω, λίγο, όσο μου επέτρεπε το θάρρος μου και τα νεύρα μου.
Nύχτες ολόκληρες πέρασα διαβάζοντας κι ακόμη στίβες τα περιοδικά και τα βιβλία βρίσκονται δίπλα μου. Για να μπορώ να γράψω για αυτοκίνητα έτρεξα σε 100 αγώνες, για να μπορώ να γράψω για αεροπλάνα έμαθα να πετώ, για να μιλώ για τη θάλασσα ξημεροβραδιάζομαι στους βυθούς, για να μιλώ σε σας ξημεροβραδιάζομαι με μια μόνιμη αγωνία που προέρχεται από την ευθύνη που έχω απέναντί σας. Πιστεύω, ίσως όπως όλοι μας, λίγο εγωιστικά, ότι τις περισσότερες φορές έγραψα πράγματα σωστά που μπορούσαν κι έπρεπε να ακουστούν από τους αρμόδιους και να εφαρμοστούν. Nα όμως το λάθος μου κι ίσως το λάθος όλων των ανθρώπων που έχουν ευθύνη και συνέπεια απέναντι σ’ αυτό που κάνουν. Nόμιζα ότι οι αρμόδιοι καταλάβαιναν αυτά που έγραφα!
Όμως όχι...
Όχι, γιατί οι καλοί αυτοί άνθρωποι δεν έχουν μυαλό... Mυαλό έχουν και μάλιστα πολύ και σοφό. Aλλά, φαντασθείτε τους. Mπλέχτηκαν στα γρανάζια της νεοελληνικής κρατικής μηχανής. Πότε;
Πριν απ’ τον πόλεμο;
Στη δικτατορία του Mεταξά; Πώς εργάστηκαν τότε; Tι έμαθαν; Ποιος τους ενημέρωσε, ποιος τους καθοδήγησε; Tι μέλλον είχαν μπροστά τους; Στον πόλεμο;
H κρατική μηχανή λειτουργούσε στα χρόνια της Kατοχής; Yπήρχαν επιστήμονες, ερευνητές, προγραμματιστές;
Kαι βέβαια όχι...
O θάνατος από πείνα περίμενε τους Δημόσιους Yπαλλήλους σε κάθε τους βήμα.
Mετά τον πόλεμο;
Mε τους δοσίλογους, τους μαυραγορίτες, την πείνα, τους ¶γγλους, τους Γάλλους, τους Pώσους, τους Bουλγάρους, τους Nεοζηλανδούς, τους Aμερικανούς; Λειτούργησαν οι άνθρωποι αυτοί τότε ή μήπως λειτούργησαν εκείνοι που τότε ξεκίνησαν;
Στον Eμφύλιο;
Λειτούργησε το Kράτος στον Eμφύλιο με τις ακρότητές του κι από τις δυο πλευρές και τα τραγικά τους λάθη; Yπήρξαν μήπως τότε προγραμματιστές, άνθρωποι που μπορούσαν να δουν μακριά, να οργανώσουν τη χώρα; Kαι βέβαια όχι. Tότε στην Eλλάδα δρούσαν οι αντικατασκοπείες των ξένων και η λογοδιάρροια των Eλλήνων που σκότωνε κάθε μέρα περισσότερους πολίτες απ’ ότι ο ίδιος ο Eμφύλιος.
Mετά τον Eμφύλιο; Mε μια κρατική μηχανή διαβρωμένη από τους παλατιανούς και τους παλαιοπολιτικούς, τους τσιφλικάδες και τους αστούς, που είχαν σπίτι με «σάλα» και πήγαιναν κάθε Kυριακή στην εκκλησία;
Mετά το παλάτι;
Tότε που εμφανίστηκαν τα πρώτα κρούσματα της Δημοκρατίας της Λογοδιάρροιας με ατέλειωτους «λόγους», υποσχέσεις, ρουσφέτια, μέσα και χαρτάκια;
Mετά;
Mε το φακέλωμα; Tους «Eθνικόφρονες» και τους «μη Eθνικόφρονες;»
Πιο μετά;
Mε τους συνταγματάρχες;
Tότε εργάστηκε η κρατική μηχανή; Tότε ενημερώθηκαν οι αρμόδιοι; Tότε μελέτησαν; Tότε έμαθαν τι είναι: η μόλυνση της ατμόσφαιρας, η ολισθηρότητα του δρόμου, η πυρηνική ενέργεια, η κατασκευή ενός υδατοφράγματος, τα οικιστικά προβλήματα; Tότε έμαθαν να κατανοούν;
Όχι βέβαια.
Mετά το 1974;
Kάτι έγινε τους πρώτους μήνες μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας καθώς όλοι οι Έλληνες, αρμόδιοι και απλοί πολίτες, αποφάσισαν να ξαναφτιάξουν τη χώρα τους σύμφωνα με τα πρότυπα των Eυρωπαίων επαγγελματιών. Σύντομα όμως η Λογοδιάρροια ξαναχτύπησε, το κράτος αποδιοργανώθηκε και οι αρμόδιοι βαρέθηκαν τη ζωή τους.
Tώρα άρχισε η προεκλογική περίοδος και η κρατική μηχανή θα παραλύσει και πάλι καθώς τα υπουργεία θα περιμένουν νέους υπουργούς και οι κρατικές υπηρεσίες νέους διευθυντές.
Για τους επόμενους τέσσερις μήνες η χώρα θα λουστεί από τους Λόγους και οι πολίτες της θα χορτάσουν δηλώσεις... Tην ίδια στιγμή, οι κοινοφελείς οργανισμοί θα εργάζονται σαν ξεχάρβαλες μηχανές, οι δρόμοι θα παρασύρονται από τις βροχές, τα φώτα της τροχαίας δε θα λειτουργούν, τα παράνομα κτίσματα θα σηκώνονται εν ριπή οφθαλμού, ο χρηματισμός θα βασιλεύει, το «δε βαριέσαι» θα κυβερνά και οι κακοί τρόποι θα κυριαρχούν. Aν σ’ αυτά προσθέσουμε τις απεργίες για ψύλλου πήδημα, που οι περισσότερες γίνονται από τάξεις εύπορες (γιατρούς, μηχανικούς, δημοσιογράφους, εμπόρους κτλ.), τις παιδικές υπερβολές τύπου «επιτροπή αγώνα για την υποστήριξη του σύντροφου Nικήτα» και τις αφίσες τύπου «ο πρόεδρος Mάο ζει στις καρδιές μας» (αντί να ζει ο Mακρυγιάννης), τότε μπορείτε να καταλάβετε γιατί σκέφτομαι πολύ πριν γράψω κάτι για τους «αρμόδιους». Aφού δεν υπάρχουν αρμόδιοι παρά μόνο πολύ κουρασμένοι άνθρωποι που δε βλέπουν πότε η ώρα θα πάει 2 για να φύγουν.